De Historie van het Duits Lijntje

Rijke historie

Rijke historie van het “duits Lijntje” is een voormalige spoorlijn van de Noord-Brabantsch-Duitsche Spoorwegmaatschappij. ook genaamd de spoorlijn Boxtel-Wesel.

En liep langs het dorpje Langenboom. De vele soorten locomotieven werkend zowel op stoom als op diesel die het dorpje passeerden worden hier in beeld gebracht. De lijn werd in 1878 geopend en was hoofdzakelijk bedoeld als internationale postverkeer ook werd het mogelijk om van Londen via Vlissingen naar Berlijn te reizen.Vooral vorsten en diplomaten maakten in het begin regelmatig gebruik van deze verbinding.

Zo hebben Keizer Willem II en Kanselier Bismarck over het Duits Lijntje gereisd. Op weg naar zijn nicht koningin Victoria van Engeland kreeg de Duitse keizer Wilhelm II uit handen van de stationschef van Gennep een telegram met het bericht dat hij opa was geworden.

De Duitse kanselier Bismarck reisde uit Frankrijk over Antwerpen en Roosendaal naar Berlijn terug toen zijn trein tussen Uden en Mill stopte. Naar verluidt keek hij boos uit het raam en zag hoe een boerke uitstapte en naar zijn huis wandelde. De boer had grond verkocht voor de bouw van het Duits Lijntje op voorwaarde dat op zijn verzoek de trein bij zijn huis zou stoppen.

In de Eerste Wereldoorlog werd de spoorlijn voornamelijk gebruikt door vluchtelingen die profiteerden van het neutrale Nederland. Door verschillende bombardementen in de Tweede Wereldoorlog verbrak de verbinding met Duitsland en niet veel later werd de spoorverbinding in Duitsland afgebroken.

In 1950 werd op de lijn Uden-Boxtel de laatste rit met personenvervoer gemaakt. Het goederenvervoer werd gefaseerd beëindigd.

De treinen die Langenboom in die tijd passeerden (foto onder een diesel loc)

Opbraak van de spoorlijn anno 1978 tussen Uden en Beugen

Traject “Duits Lijntje”

Historisch overzicht

Datum	Gebeurtenis
28-05-1869	Verlening van de concessie voor de bouw en de bedrijfsvoering van de spoorweg Boxtel – Gennep, oprichting van de maatschappij op aandelen N.B.D.S.
22-03-1870	De eerste spade gaat te Gennep de grond in
14-02-1872	Verlening van de officiële concessie voor het traject Gennep – Goch – Wesel door de Pruisische regering
29-07-1872	Het leggen van de eerste steen voor het stationsgebouw te Gennep
24-05-1873	Beproeving onder last van de nieuwe Maasbrug bij Gennep met (bijna) alle Locomotieven van de nog jonge maatschappij.
15-07-1873	Ingebruikneming van het eerste deeltraject tussen Boxtel en Gennep
01-07-1878	Ingebruikneming van het resterende traject tussen Goch en Wesel
15-05-1881	Alle treinen van Vlissingen naar Noord-Duitsland worden over de spoorlijn van de N.B.D.S. gevoerd. De treinen naar Zuid-Duitsland worden onveranderd over de S.S.-lijn over Venlo gereden.
01-06-1883	Ingebruikneming van de spoorlijn Nijmegen – Venlo, die in Beugen over een viaduct de lijn van de N.B.D.S. kruiste. Aanleg en ingebruikneming van een verbindingsspoor tussen beide lijnen (Gennep – Nijmegen) en van een houten stationsgebouw aan de N.B.D.S.-lijn bij Beugen
01-06-1888	Het treinverkeer naar Berlijn wordt weer over de S.S.-lijn naar Venlo en vandaar verder over Kempen en Krefeld geleid.
01-12-1892	“Wapenstilstand” tussen de S.S. en de N.B.D.S. : her verkeer naar Berlijn wordt weer over Gennep geleid.
01-05-1897	Al het treinverkeer tussen Vlissingen en Duitsland wordt over de nog enkelsporige lijn van de N.B.D.S. gevoerd. Een periode van bloei voor de N.B.D.S. begint.
1903 – 1911	Aanleg van het tweede spoor op het gehele traject Boxtel – Wesel. Alleen de bruggen over Maas en Rijn bleven altijd enkelsporig.
1908	Aankoop van 6 2’C-2n sneltreinlocomotieven bij Beyer-Peacock (Engeland) , die de bijnaam “`Blauwe Brabanders`” kregen.
24-10-1913	Ondertekening van het samenwerkingsverdrag tussen de S.S. en de N.B.D.S.
01-01-1914	Het samenwerkingsverdrag van de S.S. en de N.B.D.S treedt in werking.
01-08-1914	Het begin van de Eerste Wereldoorlog. Er komt een plotseling einde aan het internationale verkeer over de lijn van de N.B.D.S. Dit betekende het einde van een periode van bloei van de N.B.D.S..
01.06.1919	Overname van de exploitatie van de N.B.D.S. door de S.S. De S.S. exploiteert nu ook de spoorlijn van Goch naar Wesel.
15-11-1922	De N.B.D.S. meldt haar faillissement aan.
01-02-1924	De S.S. draagt de exploitatie van het in het Duitsland gelegen voormalige NBDS-traject over aan de Deutsche Reichsbahngesellschaft.
1925	Officiële liquidatie van de maatschappij N.B.D.S.
22-05-1932	Sluiting van het depot Gennep. De lijn naar Boxtel wordt nu door locomotieven van het depot Nijmegen bediend. De diensten van het depot Boxtel op de lijn naar Gennep worden door het depot Eindhoven overgenomen.
02-10-1932	Sluiting van het depot Boxtel. De locomotieven worden over de depots Eindhoven en Tilburg opgedeeld.
10-05-1940	Een pantsertrein van de Duitse Wehrmacht verovert de Maasbrug bij Gennep en dringt tot Mill Nederland binnen.
1940 -1944	Intensief gebruik van de spoorlijn ter bevoorrading van de Duitse Wehrmacht. Tot 17-09-1944 nog beperkt gebruik voor reizigersverkeer.
02-1945	Belangrijke functie als bevoorradingslijn voor de in Duitsland oprukkende geallieerde strijdkrachten.
10-03-1945	De brug over de Rijn bij Wesel wordt door het terugtrekkende Duitse leger opgeblazen.
1945	Hervatting van het reizigersverkeer op het traject Boxtel – Uden.
30-10-1945	Hervatting van het treinverkeer op het deeltraject tussen Goch en Hassum
15-05-1949	Beëindiging van het reizigersverkeer op het deeltraject Goch – Hassum
21-08-1949	Een speciale trein van de NVBS (Nederlandse Vereniging van Belangstellenden in het Spoor- en Tramwegwezen) maakt een excursie over het gehele traject Boxtel – Gennep en over de verbindingsboog bij Beugen verder naar Nijmegen.
01-08-1950	Beëindiging van het reizigersverkeer op het deeltraject Boxtel – Uden
26-05-1963	Beëindiging van het reizigersverkeer op het deeltraject Goch – Uedem
1966	Beëindiging van het goederenvervoer op het deeltraject Goch – Uedem
01-03-1967	Beëindiging van het goederenvervoer op het deeltraject Goch – Hassum
22-01-1972	Een speciale trein ter gelegenheid van Carnaval rijdt van Boxtel naar Beugen en terug.
1973 – 1974	De Maasbrug bij Gennep wordt buiten bedrijf gesteld. De brug en het spoor van Gennep naar beugen wordt afgebroken.
28-02-1978	Begin van de afbraak van het deeltraject tussen Goch en Hassum
1978	Het spoor tussen Beugen en Uden wordt opgebroken. De verbindingsboog te Beugen verdwijnt eveneens.
01-05-1982	Opstelling van de stoomlok DB 94 1640 op het voormalige emplacement te Gennep als blijvende herinnering aan het roemruchte spoorwegverleden van de stad.
01-2000	De discussie in de media over de hervatting van her personenvervoer over de spoorlijn Boxtel – Uden laait weer op.
1-10-2000	Opening van het nieuwe station te Boxtel met o.a. een stoomrit op het traject Boxtel – Veghel
Bron: http://bahn-in-haan.de/412tabelle_d.html

Het begin: de NBDS

Fox Walker & Coöperation

Nov, 1871 aankoop C1 tenderlocomotief van Fox, Walker en Co en verkocht in 1881

Dec, 1872 aankoop C1 tenderlocomotief no 11 Fox, Walker en Co en verkocht in 1882

FOX WALKER & CO te Bristol (foto de C1 werklocomotief)

Fox Walker begon het bouwen van stoomlocomotieven in het Atlas Motor Works in St George, Bristol (GB) in 1864. De firma leverde industriële vier-gekoppelde en zes-gekoppelde tank motoren, voornamelijk 0-6-0 zadel tanks. Ze bouwde ook een aantal stationaire motoren en behoorden tot de pioniers van de stoom tram voortstuwing.
In 1880 werd Fox Walker overgenomen door Thomas Peckett als Peckett & Sons. Peckett & Sons volgde de gevestigde industriële zadeltank locomotieven op, de eerste ontwerpen veranderden maar weinig. Zo bleven de karakteristieke schoorsteen met koperen top, de koperen koepel,veiligheid kleppendeksel, veerbalans veiligheidskleppen en de fraai gevormde cabine.
Meer over klik > Fox Walker & Co Locomotieven

**************************************************************************

Beyer Peacock & Coöperation

Mei 1873 aankoop 1B sleeptenderloc, 1169 “Gijsbert van Beverwijk” Fabrikant Beyer-Peacock & Co en verkocht aan Limburgse staatsmijnen in 1917.
Mei 1873 aankoop 1B sleeptenderloc, 1170 “Sophia” Fabrikant Beyer-Peacock & Co verkocht aan particulier.
Mei 1873 aankoop 1B sleeptenderloc, 1171 “Mina”Fabrikant Beyer-Peacock & Co verkocht aan Limburgse staatsmijnen in 1917
Mei 1873 aankoop 1B sleeptenderloc, 1172 “Lucinda” Fabrikant Beyer-Peacock & Co
verkocht aan particulier.
Mei 1873 aankoop 1B sleeptenderloc 1173 “Henriëtta” Fabrikant Beyer-Peacock % Co
buiten bedrijf 1931

Locserie NBDS 1-5 (en 6-10)

Voor de in 1873 te starten reizigersdienst tussen Boxtel en Goch, bestelde de NBDS in 1872 tien locomotieven met twee-assige tenders bij de fabriek van Beyer, Peacock and Company in Manchester. Wegens geldgebrek werd de verscheping naar Nederland uitgesteld en pas in 1873 werden de eerste vijf locomotieven als NBDS 1-5 in dienst gesteld.

De NBDS 6-10 konden worden geannuleerd, waarna de fabriek deze aan de Berlin-Potsdam-Magdeburger Eisenbahn (BPM) kon leveren. De vijf locomotieven waren voorzien van de namen Gijsbert van Beverwijk, Sophia, Mina, Lucinda en Henrietta, vernoemd naar aandeelhouders of diens echtgenoten van de NBDS. In 1892 werden de namen van de locomotieven verwijderd.

Nadat het treinverkeer tijdens de Eerste Wereldoorlog sterk was teruggelopen probeerde de NBDS haar oudste locomotieven te verkopen. In 1917 werden de 1 en 3 verkocht aan de Staatsmijnen, waar ze als SM 8 en SM 9 tot respectievelijk 1926 en 1928 werden gebruikt voor het vervoer van gruiskolen. Voor de 2, 4 en 5 toonde de Société du chemin de fer de Gand à Terneuzen (GT) belangstelling, maar zag wegens een te hoge vraagprijs van een eventuele aankoop af. De 2 en 4 werden in 1918 verkocht aan een aannemer. De resterende 5, welke in 1917 van een nieuwe ketel was voorzien, blijf in gebruik bij de NBDS. Nadat de NBDS in 1919 op ging in de SS werd deze locomotief als SS 5 in het materieelpark van de SS opgenomen, om een jaar later, bij de samenvoeging van HSM en SS tot Nederlandse Spoorwegen het NS nummer 775 te krijgen. De NS 775 werd in 1931 afgevoerd.

Zie ook Beyer Peacock Production List

En de historie van Beyer Peacock 1813-1876

Foto boven de Gijsbert van Beverwijk no 1 in mei 1873 door de NBDS in dienst genomen en in 1917 overgedragen aan de Limburgse staatsmijnen

***************************************************************************

Hohenzollern A.G

Mei 1878 aankoop C goederenloc, 82 van Hohenzollern A.G.Dusseldorf buitenbedrijf 1925

Juni 1878 aankoop C goederenloc, 84 van Hohenzollern A.G.Dusseldorf buitenbedrijf 1925

Juni 1878 aankoop C goederenloc, 85 van Hohenzollern A.G.Dusseldorf buitenbedrijf 1925

Juli 1878 aankoop C goederenloc, 83 van Hohenzollern A.G.Dusseldorf buitenbedrijf 1925

Febr,1903 aankoop C goederenloc, 1614 van Hohenzollern A.G.Dusseldorf buitenbedrijf 1925

1907 aankoop C goederenloc, 2254 van Hohenzollern A.G.Dusseldorf buitenbedrijf 1925 Febr, 1917 aankoop 1D goederenloc, 3324 van Hohenzollern A.G.Dusseldorf buitenbedrijf 1947

Juli 1918 aankoop 1D goederenloc, 3325 van Hohenzollern A.G.Dusseldorf buitenbedrijf 1947

Mei 1881 aankoop 1B sneltreinloc, 161 van Hohenzollern A.G.Dusseldorf buitenbedrijf 1932

Juni 1881 aankoop 1B sneltreinloc, 162 van Hohenzollern A.G.Dusseldorf buitenbedrijf 1932 Juli 1887 aankoop 1B sneltreinloc, 428 van Hohenzollern A.G.Dusseldorf buitenbedrijf 1932

Foto boven goederen locomotief van de NBDS no16 later van SS met nummer 219 en daarna overgenomen door de NS met nummer 3005 in 1925 buiten bedrijf gesteld.

De eerste Blauwe Brabander nr 30 in 1908 met het bestuur van de NBDS

Locomotief No.32 van de Noord-Brabants Duitsche Spoorwegmij 1908

Kruispunt Beugen Loc 1772 augustus 1938

Foto boven van Hohenzollern A.G. te Dusseldorf “Blauwe Brabander” 2C sneltreinlocomotief no36 van de NBDS later SS no987 en weer later overgenomen door de NS met nummer 3507 in 1938 buiten bedrijf

Ritje met de Blauwe Brabander (replica/animatie)

Reis mee van Boxtel naar Wesel in de beroemde hogesnelheidstrein de “Blauwe Brabander”. Het is een virtuele treinreis in het jaar 1910. Beleef de stoomtreinromantiek van het Duits Lijntje!

Staiton Mill

In 1954 wordt de NBDS-lijn tussen Volkel en Mill gesloten; het oostelijke deel wordt dan via de verbindingsbaan bij Beugen bediend. Voor Mill moet de loc kopmaken.

goederentrein 5518 Beugen – Mill met loc 4533 (depot Nijmegen). Op de achtergrond rechts SS-station Beugen Hoog. November 1956

Uit de serie T16 Loc 094 531 (1971)

Baureihe 94 (T 16′) Pruisische goederentreintenderloc’s. Hiervan zijn er sinds 1914 meer dan 1200 gebouwd, als vervolg op de bijna 350 locs van de uit 1905 stammende serie T16.

Als monument in Gennep T16′ Loc 94 1640 (1923)

In 2001 reed de laatste stoomtrein over het Duits Lijntje. De Heemkundekring Boxtel wil voor de ontmanteling van de goederenspoorlijn een afscheidsrit met een stoomtrein organiseren. (Archieffoto Brabants Centrum). © Brabants Centrum